l.s. 7 juli 2019 Den Bosch.
Bijgaand een verkorte versie van Het wrede sterven over euthanasie en hulp bij zelfdoding. Het doel is te komen tot een andere aanpak van de regie bij het levenseinde. De arts ondervindt een dilemma. Veel van hen willen graag genezen en palliatief helpen en tegelijk hebben ze een moeilijke tot onmogelijke taak bij euthanasie. Volgens ND houdt een verouderde moraal in de Euthanasiewet uit 1886 en de conservatieve richtlijn Euthanasie van de KNMG deze situatie in stand. ND pleit voor veranderingen in de regie van het sterven.
In het artikel Het wrede sterven gaat het in hoofdlijnen om het volgende:
Leven en sterven.
De patiënt heeft in 1886 het zelfbeschikkingsrecht over sterven verloren en de beslissing over hulp bij zelfdoding heeft de wetgever overgedragen aan de arts. De patiënt heeft de regie over het eigen sterven verloren en het medische “gevecht” tegen de dood verlengt (vaak wreed) het stervensproces.
Kwantiteit en kwaliteit van leven en sterven.
Het gaat vooral om de kwantiteit van leven, veel minder om de kwaliteit. Je leeft niet langer, maar je sterft langer en daardoor groeit in de huidige tijd de doodsfobie. De vaak onnodige levensverlenging vergroot de kans op een “wreed” sterven en dat versterkt de doodsfobie.
De individuele ontwikkeling van de moraal.
De moraal berust op stilzwijgend aanvaarde afspraken over wat maatschappelijk gepast en gebruikelijk is. De hoogste moraal is echter niet “Wet is wet” (ofwel “Befehl ist Befehl”), maar is gehoorzamen aan wetten die voor de persoon moreel acceptabel zijn. Veel artsen hebben het bij euthanasie over de wet: “Ik ben het helemaal met u eens, maar ik doe het niet, want dan ben ik strafbaar”.
De verandering van de moraal.
Morele uitgangspunten zijn tijdgebonden. In de antieke wereld was zelfdoding een moedige daad, wanneer er geen zicht was op een zinvolle (fysieke en/of psychische) toekomst. De arts hielp daarbij: de eed van Hippocrates verplichtte de arts uitsluitend niet te doden in opdracht van een derde (bv. een dictator).
Het dilemma van euthanasie.
De medici onderschrijven ogenschijnlijk de patiëntgerichte zorg van de mens als één samenhangend geheel, maar ondermijnt dat tegelijkertijd door zich te focussen op de fysieke behandeling en het zelfbeschikkingsrecht te negeren. Artsen hebben een genezingsreflex gehouden. Het accepteren van een stervenswaardig voltooid leven als een goed einde van een levenswaardig leven lijkt voor de KNMG een brug te ver.
De basis van de medische moraal: de Artseneed.
Veel artsen hebben het hart op de goede plaats en hun intenties zijn goed. Uit hun Artseneed stijgt echter vooral de bedoeling op van genezen en in leven houden. De eed lijkt concreet, maar ze is uiterst subjectief.
De richtlijn Euthanasie van de KNMG.
De richtlijn over euthanasie is: “Een arts helpt niet bij het sterven van een patiënt die daar zelf niet om kan vragen”. Is dat ook zo? Vaak helpen artsen niet bij de laatste fase van dementie, maar bij een langdurig coma mag dat wel. Is er überhaupt een essentieel verschil tussen die twee? Zou dat verschil kunnen zijn dat een dementerende in bepaalde situaties nog reageert en niet geheel tot zwijgen is gebracht (hoewel er vaak geen echte communicatie is), terwijl een comateuze patiënt niet reageert en zwijgt? Grofweg: is het verschil dat de een half leeft en de ander half is gestorven?
De regie bij euthanasie.
De arts en SCEN-arts weigeren soms euthanasie, omdat de betrokkene die wens niet kan uiten. Zij laten dan de ondraaglijk lijdende wel in de steek. Ieder mens heeft zelfbeschikkingsrecht: bij wilsbekwaamheid is dat helder, bij wilsonbekwaamheid is dat op basis van eerder bij wilsbekwaamheid afgelegde verklaringen even duidelijk.
Wat kunnen we concreet doen?
ND wil de arts uit het beslissingstraject halen en de regie over eigen leven en dood terugleggen bij de individuele mens. Zie op deze website: Moderne Euthanasiewet.
Lees eventueel de uitgebreide versie bij Downloads
Word lid. Slechts €12,50 per jaar. Je kunt altijd opzeggen.
7 juli 2019 Wim van Dijk Den Bosch. Bijgesteld 11 februari en 18 augustus 2020.